Siz de sık sık el parmaklarını ağzına götürüp tırnaklarını ve kenarındaki etleri yiyen birçok çocuğun anne ya da babasından biri misiniz? Tırnak yeme, kronik olarak tırnak ve çevresindeki etlerin ısırılıp koparılması olarak tanımlanıyor. Peki, hangi durumlarda çocuğunuzun tırnak yeme durumu ciddi bir hal alıp uzman yardımı almayı gerektirir? Yeme davranışının arkasındaki muhtemel sebepler neler olabilir? Ebeveyn olarak sizin yapmanız ve yapmamanız gerekenler nelerdir? Bu yazımızda tüm bu soruların cevaplarını bulacak ve çocuğunuzda bu davranış sorunu varsa neler yapabileceğinize dair fikriniz olacak.

Marmara Üniversitesinden bir grup araştırmacının yaptığı çalışmaya göre araştırmaya katılan Türkiye’nin batısında yaşayan ilkokul çağındaki çocukların %85’inde tırnak yeme davranışı görülmektedir. Başka bir araştırmaya göre ise Türkiye’nin doğusunda yaşayan araştırmaya katılan yine ilkokul çağındaki çocuklarda tırnak yeme davranışının görülme oranı ise yaklaşık %15tir. Araştırmalar göstermektedir ki, çocuklarda tırnak yeme davranışının oranları azımsanmayacak derecede yüksektir ve müdahale etmeyi gerektirmektedir. 

Peki çocuklar neden tırnaklarını yer? Gerçek şudur ki, tırnak yeme davranışının altında tek bir neden bulmak zordur. Eğer çocuğunuz tırnaklarını yiyorsa bunun birçok sebebi olabilir. Örneğin; merak, sıkıntı, stresle baş edememe, alışkanlık ya da tırnak yiyen başka birini taklit etme vb. gibi. Büyüme, çocuklar için tek başına bir stres ya da gerginlik kaynağı olabilir ve bunu bazen ebeveynler göremeyebilir. Okula başlama, aile içindeki çatışmalar ya da çocuk için kaygı uyandırabilecek her olay aslında tırnak yeme davranışının bir sebebi olabilir.

Peki her tırnak yeme vakası müdahaleyi gerektirir mi? Bu sorunun cevabı çocuğun tırnak yeme sıklığına ya da kendisine verdiği zarara göre cevaplanabilir. Eğer çocuk sadece meraktan ya da birinden görerek bu davranışı geliştirdiyse, yeme davranışı zamanla sönecektir. Fakat altında çocuk için kaygı uyandıran bir durum ya da olay varsa burada yapılması gereken şey altta yatan sebebi bulmak olacaktır. Bu süreçte ailenin çocuğa karşı alaycı, suçlayıcı ya da ceza veren tutumu davranışı durdurmak yerine çocuğun kendi dünyasına daha da hapsolmasına sebep olabilir. ‘’Bu yüzden, bebek gibi elini ağzına götürme!’’, ‘’ Parmağına acı biber süreceğim’’ gibi ifadeler çocuğu yaşadığı durumda daha da yalnız bırakmaya itebilir. Bunun yerine çocuktan konuşarak olabildiğince bilgi almak, hangi durumlarda yeme davranışının daha sık ve fazla olduğunu anlamak adına gözlem yapmak ve sizin yapacağınız bir şey kalmadığında bir ruh sağlığı alanında çalışan uzmandan yardım almak faydalı olacaktır.

Peki, çocuğun tırnak yeme davranışı varsa ve buna müdahale edilmezse ne olur? Bu durumun çocuk açısından hem fiziksel, estetik, sağlık hem de psikolojik enkazları olacaktır. Uzun süreli tırnak yeme durumlarında hem tırnak hem de tırnak çevresindeki etler ciddi derecede deforme olacak bu da hem çocuğun parmak yapısının bozulmasına sebep olup sosyal ilişkilerini etkileyecek (utanma, yargılayıcı bakışlar vs.) hem de sağlık açısından enfeksiyon kapmasına hazır bir zemin oluşacaktır. Ayrıca, ısırma davranışı çocuğun ön dişlerinin yapısının bozulmasına sebep olup estetik açıdan kötü bir görünüme sebebiyet verebilir. Bunun dışında parmak ve tırnak gibi günlük yaşamda kirlenmeye olabildiğince açık bölgelerin ağıza götürülmesi çocuğun sağlığı açısından ciddi bir risk olma niteliği taşımaktadır. Son olarak ve belki de en önemlisi, ortaya çıkmayan ve yardım edilemeyen bir kaygı çocuğun psikolojik iyi olma hali için sürekli bir tehdit olarak kalacaktır.

Özetle, yapılan çalışmalar çocukluk çağında tırnak yeme davranışının görülme oranının dikkat çekecek derecede yüksek olduğunu göstermektedir. Tırnak yeme davranışının literatürde stresle ya da kaygıyla baş edemeyecek durumda olan bireylerin başvurdukları bir  rahatlama yöntemi olduğu söylenmektedir. Bu açıdan bakıldığında, çocuğunuzda ya da etrafınızdaki herhangi bir çocukta bu davranışı gözlemliyorsanız, altında yatan sebebi anlamak doğru bir adımdır. Fakat, durum sizin çözebileceğiniz alanın dışında ise mutlaka bir uzmana başvurmalısınız. Aksi halde çocuklarınız yukarıda belirtilen müdahale edilmediğinde ortaya çıkabilecek tehlikelere açık hale gelecektir.

LEARN AND PLAY UZMANLARINDAN

UZM. PSİKOLOJİK DANIŞMAN MELİKE KAPLAN